Асноўная яго мэта - прыцягнуць увагу да прафілактыкі і ранняй дыягностыцы анкалагічных захворванняў скуры і дамагчыся зніжэння ўзроўню смяротнасці ад меланомы, паколькі на ранняй стадыі развіцця меланома вылечваецца.

Па дадзеных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (СААЗ) кожны год у свеце рэгіструецца больш за 200 тысяч выпадкаў захворванняў меланомай.

У краінах Еўропы гэтая ініцыятыва рэалізуецца ў маі ў межах кампаніі «Еврамеланома» ( «Euromelanoma»). Яна стартавала ў Бельгіі ў 1999 г. і сёння налічвае 30 краін-удзельніц.

У рэспубліканскі дзень прафілактыкі меланомы - 20 мая, усе жадаючыя могуць прайсці першасны скрынінг на базе арганізацый аховы здароўя дэрматавенералагічнага профілю: Мінскага гарадскога і абласных скурна-венералагічных дыспансераў.

Меланома - гэта разнавіднасць раку скуры, пры якой адбываецца паражэнне пігментных клетак, размешчаных у скуры чалавека. Яна сустракаецца не так часта, як іншыя віды раку скуры, але найбольш небяспечная з-за высокай рызыкі метастазірованія, што прыводзіць да развіцця цяжкіх выпадкаў і смерці хворага.

Па дадзеных СААЗ, захворванне меланомай скуры за апошнія 50 гадоў узрасла ў 7 раз (са смяротным зыходам у палове ўсіх выпадкаў). Штогод ва ўсім свеце больш за 60 тысяч чалавек гінуць ад злаякасных наватвораў скуры, у тым ліку меланомы - 48 000 чалавек.

Рак скуры займае першае месца па распаўсюджанасці сярод анкалагічных захворванняў у ЗША і Аўстраліі, у іншых краінах дадзеная група захворванняў знаходзіцца ў першай тройцы. Доля меланомы ў структуры анкалагічных захворванняў складае каля 2,3%, у той жа час з'яўляючыся прычынай 75% смерцяў ад рака скуры.

Па дадзеных Беларускага канцер-рэгістра ў цэлым у Рэспубліцы Беларусь на ўліку з нагоды меланомы складаецца больш за 6,5 тыс. чалавек.

Найбольш значнымі вядомымі фактарамі рызыкі развіцця меланомы скуры лічыцца залішняе ультрафіялетавае апрамяненне ў спалучэнні з генетычнай схільнасцю: светлай, успрымальнай да сонечных апёкаў, скурай і вялікім лікам меланацітарных невусаў, сіндромам атыпічных невусаў і сямейных атыпічных невусаў (FAMM-сіндром), гермінальнымі мутацыямі ў генах рэгуляцыі клеткавага цыклу CDKN2A і CDK4 і іншых генах. Пухліна можа развівацца ў любой вобласці цела, але найбольш тыповай яе лакалізацыяй ў жанчын з'яўляюцца ніжнія канечнасці, а ў мужчын - тулава (прыкладна 50% усіх меланом).

Да групы падвышанай рызыкі развіцця меланомы адносяцца асобы: з першым і другім фотатыпам скуры; людзі, якія перанеслі сонечныя апёкі і якія доўга знаходзяцца на сонцы, асабліва ва ўзросце да 20 гадоў; якія маюць сярод блізкіх сваякоў хворых на меланому (іншым на рак скуры) і / або якія маюць больш за 100 радзімак на целе ці больш за 50 ва ўзросце да 20 гадоў. Прыкладна ў 20-30% выпадкаў меланома развіваецца на месцы прыроджаных або набытых пігментных (меланацітарных) невусаў.

Адным з асноўных фактараў рызыкі развіцця меланомы з'яўляецца залішняе ўздзеянне ультрафіялетавага выпраменьвання. Спецыялісты СААЗ папярэджваюць, што лішак сонечных прамянёў можа быць небяспечны і нават смяротны. Празмернае знаходжанне на сонца ў дзіцячым узросце значна павышае рызыку развіцця захворвання. Апёк, выкліканы доўгім знаходжаннем пад сонцам, павышае рызыку развіцця меланомы больш чым у 2 разы. СААЗ падкрэслівае той факт, што штучны загар, атрыманы з выкарыстаннем спецыяльнага абсталявання, можа прывесці да развіцця рака скуры, таму асобы маладзейшыя за 18 гадоў не павінны наведваць салярый.

Прыкметы перараджэння радзімак:

• рэзкае змяненне пігментацыі - да чорнага колеру або, наадварот, памяншэнне інтэнсіўнасці афарбоўкі;
• з'яўленне нераўнамернасці пігментацыі;
• лушчэнне;
• парушэнне і / або поўная адсутнасць скурнага малюнка невуса;
• з'яўленне запаленчай арэолы вакол невуса (чырвоны венчык);
• павелічэнне ў памерах і ўшчыльненне;
• з'яўленне расколін, выязваўленняў, крывацечнасці.

Кожны з гэтых прыкмет павінен сур'ёзна насцярожыць і прымусіць неадкладна звярнуцца да спецыяліста.

Паменшыць рызыку развіцця меланомы дазваляе шэраг нескладаных для захавання правіл:

• Рэгулярны агляд скурных пакроваў.
• Абавязковая абарона скуры ад уздзеяння ўльтрафіялетавага выпраменьвання пры вялікім ліку пігментных або атыпічных меланацітарных невусаў.
• Абмежаванне часу знаходжання на адкрытым паветры ў сонечнае надвор'е з 10 да 15 гадзін у летні час.
• Адэкватнае выкарыстанне абарончых сродкаў (галаўныя ўборы, сонцаахоўныя акуляры, адзенне, сонцаахоўныя крэмы).
• Абмежаванне выкарыстанне салярыяў